Македонската јавност, ограничена со партиски и политички позиции, често се обидува да го заобиколи решението на одреден општествен проблем со спуштање на тој проблем на партиско ниво.
Дискусијата за проблемот со заминувањето на младите, која треба да се занимава со евидентирање на причините и креирање насоки за нивно санирање, често може да предизвика парадокс и да биде поттик за заминување на младите, бидејќи целата приказна се сведува на поларизација во едно општество кое претпочита конструирани ставови отколку очигледни проблеми.
Логиката сугерира дека кога едно истражување покажува дека повеќе од една третина од младите сакаат да ја напуштат својата земја и трајно да се преселат во друга земја, меѓу нив има различни политички профили. Сето ова ни кажува дека овој проблем не треба да се толкува од партиско и политичко ниво, туку дека тоа претставува широк општествен проблем кој не зависи во поголема мера од политичкиот профил.
Македонската јавност, ограничена со партиски и политички позиции, често се обидува да го заобиколи решението на одреден општествен проблем со спуштање на тој проблем на партиско ниво. Тогаш овој проблем не се гледа во маглата на партиските препукувања, партиските идентификација и повторувањето на долгогодишните ставови. Крајниот резултат на овој процес е фактот што овој проблем е на страна. И секој проблем што е на маргините на општеството еден ден се враќа како бумеранг,со уште потешки резултати и полоши последици.
Овој проблем треба да се демистифицира и партиски и политички, бидејќи иднината на оваа држава зависи од тоа колку ќе се пристапи кон неговото решение. Младите добиваат впечаток дека за овој проблем се зборува дури по објавување на податоци од одредени студии. Потоа за темата се зборува една недела и се затвора за некои нови податоци и некои нови истражувања. Оваа тема мора да биде во фокусот на општествените чинители во текот на целата година за младите да добијат впечаток дека државата сериозно го сфатила проблемот.
Креирањето насоки за евидентирање на причините кои водат до такви податоци мора да биде првиот чекор во низата чекори кон решавање на овој проблем. Ова го олеснува развојот на акционен план за нивно ублажување и креирање младински политики во овие области. Една од главните причини што го принудува младиот човек да размислува за заминување е егзистенцијата. Исто така, една од причините е стручната подготовка во областа на образованието на престижните универзитети во Европа, која може да донесе придобивки за матичната земја доколку млад човек по завршувањето на образованието реши да се врати во својата земја.
По завршувањето на факултетот, младиот човек сака да се формира во професионална смисла, со пристојно платена работа, и сето тоа за стекнување финансиска независност, што е главен предуслов за се поголеми чекори во животот. Независноста на домувањето е еден од следните чекори, особено за младите брачни парови. Земањето станбени кредити често е непремостлива пречка со оглед на тоа што најнепожелни клиенти на банките се младите. Токму затоа што немаат постојана работа и доволно високи плати кои би можеле да го оправдаат земањето одреден кредит.
Општеството мора да биде поддршка во сите овие чекори за да се понуди перспективата за останување во матичната земја. А тоа може да го направи преку креирање младински политики и компаративни примери од земјите на ЕУ кои исто така се соочуваат со проблемот на заминување на младите.
Првите конкретни примери доаѓаат од Полска, земја која долги години се соочува со заминување на млади луѓе и која благодарение на конкретни потези успеа да ги намали миграциите на младите.Сите Полјаци на возраст под 26 години и кои заработуваат до 22.500 долари годишно се ослободени од данок на доход од 18 отсто. Ова мерка колку толку ќе донесе нови можности за младите луѓе, кои ќе имаат услови за живот слични на оние на Запад.
Во Хрватска стимулации за работодавачите има од 2015 година. Ако вработат млад работник на неопределено време на пет години, не му плаќаат придонеси на плата. Четвртиот круг даночни реформи во Хрватска од 2020 година донесе нови поволности за хрватските работодавци. За четвртиот круг даночна реформа, министерот за финансии на Хрватска, Здравко Мариќ, предложи нов поттик за вработување на младите кои најмногу се иселуваат од Хрватска. „Вработените помлади од 25 години не треба да плаќаат данок на доход од (плата), а со тоа и никаков додаток доколку градот или општината во која живеат го вовеле. Оние на возраст меѓу 25 и 30 години треба да платат половина од пропишаниот данок на доход“.
Унгарската влада одлучи да направи голем чекор по прашањето на станбената независност на младите, што се заснова и на популационата политика. Младите брачни парови добиваат станбен кредит до 30.000 евра без камата, кој не мора да го вратат доколку имаат трето дете.
Поимот емиграција во краткорочно размислување може да биде само статистичка бројка, но на долг рок претставува загуба за економијата на една земја (помала потрошувачка, помали даночни приходи). Долгорочните акциски планови мора да доведат до реформа на даночната политика во форма на намалување на товарот на работодавачите кои вработуваат млади луѓе, како и ослободување или делумно ослободување на младите од плаќање даноци на доход.
Прегледот на неофицијалните податоци за заминувањето на младите и недовербата во овие податоци од страна на одредени носители на одлуки може да се избегне само доколку државата води сопствена статистика за бројот на млади кои ја напуштиле државата. На тој начин би се испратила порака дека општеството го препознало проблемот со иселувањето и дека преку официјална статистика сака да започне со евидентирање на причините и креирање насоки за нивно ублажување.
Вахид Мемед
Граѓански активист и младински работник
