КАКО ДА СЕ РАБОТИ СО УЧЕНИЦИ ЗА ВРЕМЕ ЗА КРИЗНИ НАСТАНИ
Овој текст содржи општи препораки за вработените во образовните институции за тоа како да разговараат со децата и младите во кризни и трауматични ситуации.
Насоките вклучуваат стратегии за зголемување на сопствениот капацитет, како да се пристапи кон учениците, нивните реакции и чувства, како да се водат разговори за трауматски настани и како да се одговори на сите прашања што можат да имаат учениците.
Ве молиме да имате на ум дека обезбедувањето поддршка на децата и младите во овие ситуации е исклучително сложена задача и не мора да ја преземате сами. Разгледајте ги пристапите, активностите и одговорностите како група и воспоставете механизам за вклучување на колегите или професионалци за поддршка.

Пред да започнете разговор со учениците, важно е да се грижите за себе за да можете да се грижите за нив. Поставете реални очекувања за својата улога во оваа ситуација:
• Одржувајте нормален распоред: Колку што е можно, обидете се да го задржите вашиот секојдневен распоред, за да го зачувате чувството на контрола и сигурност.
• Спиење и физичка активност: Погрижете се да спиете доволно, да се храните правилно и да практикувате физичка активност.
• Земете паузи: Не заборавајте да направите кратки паузи за да се освежите и да се опуштите.
• Ограничете информациите: Намалете ја изложеноста на медиуми и социјални мрежи кои можат да го зголемат стресот.
• Обратете се за помош: Ако чувствувате потреба, побарајте поддршка од колегите или од професионалци за ментално здравје.

Разговорот со учениците за нивните грижи е клучен за нивната емоционална благосостојба. Важно е да се прилагодите на возраста на ученикот и да го создадете просторот за отворен и емпатичен разговор:
• Доволно време: Планирајте време за разговор и обрнете им целосно внимание.
• Почитување на емоциите: Охрабрете ги учениците да ги изразат своите чувства и да поставуваат прашања.
• Различни реакции: Бидете подготвени дека децата може да имаат различни реакции. Некои може да покажат интерес за разговор, додека други можат да избегнуваат да зборуваат.
• Не присилувајте ги: Дозволете им да зборуваат кога ќе се почувствуваат подготвени, без да ги присилувате да го направат тоа.

Кога учениците изразуваат потреба да зборуваат, важно е да ги слушате со трпение и почит. Обезбедете им простор да ги изразат своите чувства:
• Не прекинувајте: Дозволете им да зборуваат без прекини, слушајте ги внимателно.
• Поттикнете ги да поставуваат прашања: Охрабрете ги да поставуваат прашања и да ги споделат своите размислувања.
• Не судете: Нема да им помогнете со критикување на нивните чувства или прашања.

Децата можат да покажат различни емоционални реакции, како што се страв, тагување или лутина. Важно е да создадете безбедна атмосфера во која тие ќе можат да ги изразат своите чувства:
• Разнообразие на емоции: Поттикнете ги да изразат што чувствуваат, преку зборови или креативни активности како цртање.
• Прифаќање на емоциите: Сите емоции се дозволени. Објаснете им дека нивните чувства се природни и очекувани.
• Промени во однесувањето: Учениците може да имаат потешкотии со концентрацијата, спиењето или апетитот. Овие реакции се нормални и треба да се следат.

Во кризни ситуации, важно е учениците да добијат соодветни информации:
• Ограничете го времето за информации: Следењето на медиумските извештаи може да го зголеми стресот. Погрижете се да не бидат премногу изложени на такви информации.
• Дозволете дискусии: Разговарајте со учениците за она што го слушнале или прочитале и поправете неточни информации.
• Избегнувајте шпекулации: Не давајте претпоставки за причините на настанот или мотивите на сторителот.

Црвен крст Охрид
